Atatürk’ün 15 yıllık yönetiminde enflasyona rastlanmamasının sırrı

AKP’nin ekonomi politikaları Türkiye’yi içinden çıkılmaz bir durumun içine soktu!

Hükümet Nas politikasıyla faizleri düşürürken enflasyonun artmasına neden oldu!

“Faiz sebep enflasyon sonuçtur” yanlış hipotezinin göz göre göre yanlışlanmasını izledik hep beraber!

Aslında bilim insanları zaten uyarıyordu ekonomik literatürde böyle bir şey yok diye!

Ama yine de “yeni bir şey deneyelim” dedi sayın hükümetimiz herhalde!

Bu politika sonucunda dolar 30 liranın kapısını tıklarken euro çoktan geçti bile o eşiği!

Enflasyon deseniz aldı başını gitti, 2 yılda gıda fiyatlarındaki artış yüzde 600’den fazla oldu!

Sonunda hükümet bu politikasından vazgeçti vazgeçmesine ama iş işten geçmişti çoktan!

Faizler yüzde 42,50’ye çıkarıldı!

Vatandaş ister istemez sordu, madem faizler yükselecekti, biz bunca eziyeti neden çektik diye!

Ülkenin içinde bulunduğu durum, dolandırıcılık vakalarında da artışa neden oldu!

Elinizi nereye atsanız dolandırıcılık vakasıyla karşılaşıyorsunuz, adeta adliyede dolandırıcılık dosyaları koridorlara taşmış durumda!

Bugün 1 milyonunuzu 32 gün vadeli olarak bankaya yatırdığınızda ay sonunda 39 bin TL kazancınız oluyor!

Şimdi bu ekonomide kim parasını üretim için harcar?

Hükümetin Orta Vadeli Planında dahi 2026’da doların 47,8 TL’ye yükseleceğini söylediği bir ülkede kim dolarını bozdurup da TL olarak yatırım aracı yapar?

Şimdi gelin filmi biraz geri saralım isterseniz!

Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından “iki ayyaş” olarak tanımlanan Atatürk ve İnönü döneminde ekonomi nasıldı bir bakalım isterseniz?

Savaştan çıkmış, taş üstünde taşın kalmadığı ülkeyi nasıl ayağa kaldırdılar şöyle bir bakalım!

Osmanlı dönemi borca batan bir ülkeyi Atatürk nasıl kalkındırdı bir bakalım!

Atatürk’ün talimatıyla merkez bankası 11 Haziran 1930’da kuruldu.

Peki ne kadar para bastı banka dersiniz?

Kurulduğu yıl 160 milyon lira olan para miktarı 1938’de yani taaa 8 sene sonra 219 milyon liraya yükselmişti!

Yani 10 yıllık süreçte yılda yüzde 0,5 oranında bir artış gerçekleşti sadece!1

Günümüzde ise enflasyonla mücadele ediliyor gerekçesiyle para basıp duruyor merkez bankası!

Sırf bir yılda 685 milyon adet yeni banknot bastı merkez bankası, tam 685 milyon!

Atatürk ölene kadar altyapı yatırımlarına önem verirken sıkı para politikası uygulamış, devlet bütçesinin açık vermesi yasaklanmıştır.

Atatürk’ün bir diğer ekonomi politikası ise, halkın tasarrufa yönetilmesi ve bu tasarrufların büyük yatırımlara dönüştüreceği bir mali yapının kurulmasını istedi!2

Bugün ise, bakanların altındaki araçları tek tek saymaya gerek yok, hepinizin malumu!

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2023’ün ilk 4 ayında sadece koruma gideri 832 milyonu geçti!

Bugün TÜİK enflasyonu yüzde 61 olarak açıklarken ENAG ise, enflasyonu yüzde 130 olarak açıkladı!

Atatürk’ün 15 yıllık yönetiminde ortalama yıllık yüzde 4-6 arası reel büyüme yaşanırken enflasyona ise hiç rastlanmamıştır. Bunun en önemli nedeni ise, Atatürk’ün enflasyonun en önemli nedenini Merkez Bankası’nın emisyon artırması olarak görmesidir. Atatürk en önemli ihtiyaçlar için bile olsa emisyonla finansman yapılmasına karşı çıkmıştır!3

Üretim temelli bir ekonomi politikası inşa eden Atatürk, tarımı geliştirici çalışmalara ağırlık verirken altyapı çalışmalarını da arttırmıştır!

Atatürk emisyon artışıyla finansmana karşı çıkarken sadece 2022 yıl sonu itibarıyla emisyon hacminde yüzde 45, dolaşımdaki banknot sayısında ise yüzde 24 oranında artış gerçekleşti.

Atatürk’ün en büyük silahı gereksiz para basımına karşı çıkmasıdır ve denk bütçe hazırlanmasını zorunlu kılması, bütçe açığı vermeyi yasaklaması olmuştur!

İşte Atatürk bu politikalarla batmış bir ülkeyi ayağa kaldırırken, AKP hazinesi dolup taşan bir ülkeyi böyle batırdı!

——————————————————————————————————————————–

1-Yakup Kepenek, Nurhan Yentürk, Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi.
2-Mustafa Aysan, Atatürk’ün Ekonomik Kalkınma Modeli, 2004.
3-Cihan Bulut, Atatürk Dönemi Ekonomik Yapı ve Politikaları